اثر پرایمینگ بذر و سوپرجاذب بر برخی خصوصیات کمی و کیفی نخود دیم

به منظور ارزیابی برخی صفات زراعی نخود دیم در واکنش به کاربرد سطوح متفاوت پرایمینگ و سوپرجاذب آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در بهار سال 1390 در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل پرایمینگ در 4 سطح شاهد، هیدروپرایمینگ، پرایم با ریزوبیوم و پرایم با اسید هیومیک و کاربرد سوپرجاذب در3 سطح شاهد، 30 کیلوگرم در هکتار و 60 کیلوگرم در هکتار بود. صفات ارتفاع بوته، تعداد ساقه اصلی، تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد غلاف پوک در بوته، تعداد دانه 2 تایی در بوته، وزن دانه در بوته، وزن 100 دانه، عملکرد دانه در هکتار، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، درصد پروتئین دانه و عملکرد پروتئین بذر بررسی شدند. تجزیه واریانس نشان داد که اثر پرایمینگ بر تمامی صفات به غیر از وزن 100دانه معنی دار بود. سوپرجاذب نیز بر تمامی صفات مورد اندازه گیری غیر از تعداد غلاف پوک در بوته و درصد پروتئین اثر معنی داری داشت. اثر متقابل سوپرجاذب و پرایمینگ بر صفات ارتفاع، تعداد شاخه اصلی، تعداد دانه 2 تایی در بوته، وزن دانه در بوته، عملکرد دانه، شاخص برداشت و عملکرد پروتئین معنی دار بود. بر اساس نتایج استفاده از اسید هیومیک به همراه 30 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب، نسبت به سایر تیمارها بیشترین اثر را بر عملکرد دانه، شاخص برداشت و عملکرد پروتئین بذر داشت. در عملکرد دانه، با استفاده از این ترکیب مقدار این صفت (45/1126 کیلوگرم در هکتار) بوده، به نحوی که این صفت را 94/74% نسبت به تیمار شاهد (89/643) افزایش داد. در شاخص برداشت نیز استفاده از این ترکیب تیماری در مقایسه با شاهد و دیگر تیمارها بیشترین اثر (95/64%) را روی این صفت داشته و توانست این صفت را در حدود 77/30% نسبت به شاهد (18/34%) افزایش دهد. در صفت عملکرد پروتئین دانه، همچنین کاربرد اسید هیومیک به همراه 30 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب توانست با 67/246 کیلوگرم در هکتار نسبت به تیمار شاهد و سایر تیمارها بالاترین اثر را داشته باشد و مقدار این صفت را 67/96% نسبت به تیمار شاهد افزایش دهد.